Invoeren van parkeerregulering: balanceren tussen verwachting en beleving | draagvlak

De nieuwste Update is uit en behandelt parkeerregulering: een instrument waar wel veel ervaring mee is, maar tegelijkertijd de gemeentelijke gemoederen flink bezig houdt. Wat kunnen we leren van al deze ervaringen? En hoe zorgen we voor draagvlak?

Klik hier om Update 54 in pdf te openen. Of lees beide artikelen hieronder.

Artikel 1: Invoeren van parkeerregulering: balanceren tussen verwachting en beleving.

Een hoge parkeerdruk in woonwijken leidt tot zoekverkeer en boze burgers. Maar ook tot fout parkeren en daarmee tot onveilige situaties in de straat. We weten dat deze druk nog steeds toeneemt als gevolg van een groeiend autobezit. En dat terwijl stedelijke ambities op het gebied van leefbaarheid en duurzaamheid ook een claim leggen op de schaarse openbare ruimte. De oplossing: parkeerregulering. Een instrument waar wel veel ervaring mee is, maar tegelijkertijd de gemeentelijke gemoederen flink bezig houdt. Wat kunnen we leren van al deze ervaringen?

Iedere wethouder krabt zich wel tien keer achter de oren voordat er wordt gekozen voor de invoering van betaald parkeren. Het is het zwaarste instrument dat de gemeente in haar parkeerarsenaal heeft. Kan het probleem niet anders worden opgelost, bijvoorbeeld door het beter benutten van de bestaande parkeercapaciteit? En als er toch gereguleerd moet worden, is een blauwe zone dan niet een vriendelijker idee?

Vaak zijn deze mogelijkheden al onderzocht en moeten oplossingen elders worden gezocht. Dan gaat er een complexe evenwichtsoefening van start. Een oefening die balanceert tussen verwachting en beleving. Hoe hou je als gemeente grip op het proces dat invoering van parkeerregulering heet? Uit de vele ervaringen die wij als parkeeradviesbureau bij diverse gemeenten hebben opgedaan, belichten wij de do’s.

Heb je feiten op orde
Het objectiveren van parkeerdruk is de eerste stap, want de een beleeft een paar minuten lopen niet als een probleem, maar velen ervaren meer dan 50 meter lopen al als een probleem. Voor een eerste objectief beeld zijn er daarom tellingen. Tellingen die niet alleen de beschikbare parkeercapaciteit en het gebruik ervan (de parkeerdruk) in kaart brengen, maar ook het parkeermotief. Zo zorgt de langparkeerder er namelijk voor dat een parkeerplek ongewenst ‘op slot’ staat, waardoor het vinden van een plek lastiger wordt omdat er onvoldoende dynamiek is. De tellingen vormen altijd een momentopname. Daarom moeten de metingen worden gecombineerd met een analyse van meldingen en klachten. Buurtregisseurs en wijkboa’s kunnen deze geluiden context geven. Wanneer alle inzichten in een zogenaamde gebiedsanalyse zijn verwerkt, ligt er een basis waarop je steeds kunt terugvallen in gesprekken met de wijk.

• Organiseer actuele tellingen op maatgevende momenten inclusief herkomstonderzoek
• Verzamel en analyseer klachten en meldingen
• Inventariseer ervaringen in eigen ambtelijke organisatie met betreffende parkeerproblematiek
• Vat samen: verwerk de informatie in een gebiedsanalyse

Manage verwachtingen en hou de vaart erin
De gemeentelijke regels geven aan hoe en wanneer parkeerregulering kan worden ingevoerd. Hierin zit vaak nog ruis. Het is zaak vooraf helder te definiëren hoe je het spel gaat spelen en hoe je omgaat met reacties en ideeën van belanghebbenden. Ook van belang: een beperkte doorlooptijd. Bewoners hebben namelijk vaak al langer de parkeerdruk ervaren en zijn nu murw van alle eerder geuite meldingen. Een reële planning is ook van belang om de lokale pers bij de les te houden en de meningsvorming over betaald parkeren niet ‘door te laten etteren’. En als het besluit eenmaal genomen is, hou er dan rekening mee dat als gevolg van digitalisering de daadwerkelijke start van betaald parkeren later is dan verwacht door de burgers. Het spul staat niet zomaar op straat.

• Maak transparant: besluitvormingsproces en te doorlopen stappen
• Plan: stel een mijlpalenplanning op inclusief de formele trajecten voor besluitvorming
• Communiceer helder over tijdstip van daadwerkelijke invoering

Artikel 2: Invoeren van parkeerregulering: draagvlak

Vooraf geïnformeerd zijn
Om het draagvlak te bepalen voor regulering wordt vaak een huis-aan-huis enquête ingezet waarbij een belanghebbende ‘zonder last en ruggespraak’ zijn mening kan geven. Het probleem is dan dat bewoners van een straat met een hoge parkeerdruk deze enquête anders zullen invullen dan de bewoners van een blok verderop. Zij kunnen vooraf niet altijd inschatten dat zij later last gaan krijgen van het opschuivende parkeergedrag. Daarnaast kan er door de belanghebbenden worden gestemd op basis van onderbuikgevoelens of onjuiste kennis: het is geldklopperij, vergunningen zijn niet te betalen, mijn visite of klanten blijven weg.

Wat wel? Allereerst: geef inzicht in de opzet en werking van parkeerregulering. Bereid een  regulering voor met een geïnformeerde groep bewoners/bedrijven (Spark werkt met parkeerpanels). In een eerste bijeenkomst presenteert de gemeente de onderzoeksgegevens en wordt de lucht geklaard: wat is nu precies het probleem? Daarbij wordt uitleg gegeven over het instrument parkeerregulering, zodat in ieder geval iedereen dezelfde voorkennis heeft. Ook de pers kan bij de arm worden genomen en proactief worden geïnformeerd over de achtergrond van de parkeerproblematiek en het principe van parkeerregulering. In een volgende bijeenkomst wordt ingegaan op een eventuele invoering van parkeerregulering in het beoogde gebied en daarbij de gevolgen en maatregelen voor speciale functies en doelgroepen.

• Werken met een parkeer-inhoudelijk geïnformeerde groep belanghebbenden
• Eventuele enquête pas in een laatste fase voor draagvlakbepaling
• Verstrekken van aanvullende informatie via website en (digitaal) inloopspreekuur

Denk groot met aandacht voor detail
Natuurlijk willen we, door het te verwachten waterbed effect, niet alleen maar de hot spots aanpakken. Daarom is het noodzakelijk om grotere gebieden met een belangrijke mate van onderlinge samenhang vast te stellen waarin de regulering zal gelden. Deze gebieden worden idealiter begrensd door fysieke (waterpartijen, spoorlijnen, parken) of psychologische barrières (bijvoorbeeld drukke wegen). Bij het bepalen van deze gebieden is het belangrijk om vooraf een goed beeld te hebben van wat de invoering van de regulering gaat betekenen voor bijzondere functies in het gebied. Denk aan scholen, buurthuizen en zorgcentra. Wat doen we met de effecten die betaald parkeren opleveren voor scholen die al moeten kampen met een tekort aan leraren? In hoeverre gaan we zorgen voor maatwerk en wanneer bijt dit met de bestaande verordening?

• Geen straat-voor-straat regulering maar een gebiedsgerichte aanpak op basis van onderlinge samenhang
• Vooraf inzicht in effecten van regulering op bijzondere functies/organisaties en eventuele maatregelen

Als het goed is komt uiteindelijk alles samen. Een goed geïnformeerde vertegenwoordiging van burgers en bedrijven. Een logisch op de problematiek afgestemd gebied en regime (denk aan passende reguleringstijden/vensters) en oplossingen voor overige functies in het gebied, waardoor hun bedrijfsvoering niet in gevaar komt. Mocht de politiek nog twijfelen over invoering, dan resteert het instrument van de enquête. En ook dan is het eerdere werk niet voor niets geweest. Er ligt nu overtuigend en onderbouwd achtergrondmateriaal voor inloopbijeenkomsten en persvoorlichting. En er is een groep ambassadeurs die in de wijk toelichting kan geven op nut en noodzaak.

‘Regulerings-satisfactie’
Met parkeerregulering is het balanceren tussen verwachting en beleving. Het is vooraf moeilijk voor te stellen, maar de gemiddelde wijkbewoner of winkelier blijkt na invoering van regulering in de regel vaak tevreden. De kosten van de vergunning wegen vaak enorm op tegen het weer binnen redelijke tijd vinden van een parkeerplaats voor de eigen auto of de visite. En vergeet de ‘bijvangst’ niet: door de handhaving verbetert vaak het gehele parkeergedrag. Trottoirs zijn weer vrij en toegankelijk voor andere verkeersdeelnemers wat bijdraagt aan de leefbaarheid in de wijk.

Beleving blijft dus een rol spelen. Om beter grip te kunnen houden op het proces van balans zoeken, ontwikkelt Spark een lespakket met praktijkervaringen van bewoners en bedrijven dat ingezet kan worden in reguleringstrajecten. Binnenkort daarover meer.

De Blauwe Zone toch een alternatief?
Reguleren van parkeren kan, zoals bekend, door het verplicht gebruik van de parkeerschijf. Zo is het mogelijk om gewenste parkeerders (veelal de ‘shoppers en stappers’) een plek dicht bij de functie te kunnen bieden. Bij een grote blauwe zone kunnen bewoners vaak een ontheffing krijgen. Aan een parkeerschijfregime hangen de bekende bezwaren: moeilijk te handhaven, fraudegevoelig en de opbrengsten van de handhaving komen niet ten goede aan de gemeente. Geautomatiseerde scantechnologie biedt hier echter nieuwe kansen.

Zo handhaaft men in Diemen (met grote, aaneengesloten blauwe zones in woonwijken) met een scanauto en beperkte opvolging. Het doel van de blauwe zone is hier om langparkeerders te weren en daarom is de bezettingsgraad van de parkeerplaatsen leidend. Het scanvoertuig brengt doorlopend de parkeerdruk in beeld en pas wanneer deze hoger is dan vooraf afgesproken, vindt opvolging plaats door lopende handhaving die controleert op het juist gebruiken van de parkeerschijf. Zo is het met een beperkte inzet mogelijk om een groot gebied bereikbaar te houden binnen de doelstellingen van de gemeente.

Auteur Pieter Delleman is adviseur bij Spark en tevens co-auteur van het boek ‘Parkeren in het Ruimtelijk domein‘. Heb je een vraag over bovenstaande artikelen? Mail naar pieterdelleman@spark-parkeren.nl

Nieuwsbrief UPDATE automatisch in je mailbox ontvangen? Regel het hier.